Dingin Yaşam Gnothi Seauton | Kendini Bil
Mutluluk elimizde cümlesini çok duymuşsunuzdur. Popüler kültürün elinde oyuncak olmuş bu cümle, aslında, gelmiş geçmiş en büyük felsefe akımlardan birinin, Stoacılık felsefesinin de temelini oluşturuyor. Stoacılara göre Mutluluk Gerçekten Elimizde! Peki ama nasıl? Bu yazımızda, stoacılık nedir? Stoacılık Ne Demektir? Stoa Felsefesinin temelleri nelerdir gibi sorulara yanıt arayacağız. Bu yanıtlar da bizi aslında mutluluğun gerçek kaynağına götürecek.
Ünlü Stoacı Filozofların Hayata Işık Tutan Sözlerini Buradan İnceleyebilirsiniz:
Stoacılık Nedir?
Peki Stoacılık Nedir? Stoacılık antik dönem Atina ‘sındaki dört temel felsefe akımından biridir. Stoacılık aslında o dönem bir felsefe okuldur. Kıbrıslı Zenon tarafından temelleri atılmış Stoacılık, kuruluş aşaması ile birlikte toplam üç ayrı dönem geçirmiştir. Her dönemde, bu felsefe başka akımlardan etkilenmiş ve çeşitli sentezlerle, bugünkü halini almıştır. Peki stoacılık neyi savunur?
Stoa akımına göre insan kendi kendine mutlu olabilecek bir varlıktır. Ve bu mutluluk için dışsal koşulların nasıl olduğu önemli değildir. Yani, her koşulda, insan mutlu olabilir. Bu mutluluğu, olaylar karşısında, kendi düşüncelerini kontrol edebilme yeteneğine göre elde edebilir.
Konuyu biraz daha açacak olursak, insanın kendi kendine mutlu olabilmesi için, zevk ve arzuları tarafından kontrol edilmemesi gerekir. Yine korku ve acılarının da esiri olmamalıdır insan stoacılara göre. Bu gibi dış kaynaklı şeylere karşı korunaklı olursa insan, onların kendisini etkilemesini de engelleyebilir.
Stoacılık nedir sorusuna en güzel yanıtlardan biri de erdem ve akıldır. Stoa felsefesine göre insanı mutlu edecek tek şey erdem ve akılla birleşmiş zihindir. Dışarıdan elde edilecek fiziksel şeyler, gerçek mutluluk için şart değildir.
Stoacılığın önemli gördüğü başka noktalar da dürüstlük ve adil olmaktır. Başkalarına karşı dürüst ve adil olmayı salık veren Stoa felsefesi, dürüstlük ve adilliğin huzurun gerçek kaynağı olduğunu anlatır.
Stoacılık nedir sorusunun bir yanıtı da mantıktır. Stoacılar mantığa çok önem verir. Bu felsefeye göre insan mantık ile doğru ve yanlışı birbirinden ayırt edebilir.
Stoacılara göre evren kutsal bir otorite tarafından yönetilmektedir. Ve yine bu felsefeye göre, insanlar temelde birbirlerine eşittirler. Her şey birbiriyle bağlantılıdır ve insan koskocaman bir evrenin bir parçasıdır. Doğanın insan için önemini sıklıkla vurgulayan Stoa felsefesi, doğa ile uyumlu yaşayan insanın huzura kavuşacağını savunur.
Bir stoacıda bulunması gereken erdemler şunlardır: Bilgelik, adalet, yiğitlik, ölçülülük ve dürüstlük
Stoacılık Dönemleri
Stoacılık nedir sorusuna cevap bulduktan sonra, şimdi de isterseniz stoacılık dönemlerine bir göz atalım. Stoacılığın temeli Kıbrıslı Zenon tarafından atılmıştır ve kuruluşundan itibaren üç temel dönemde incelenir. Bu dönemler:
- Kuruluş Dönemi (Erken Dönem)
- Ara Dönem (Orta Dönem)
- İmparatorluk Dönemi (Geç Dönem)
Kuruluş Dönemi (Erken Dönem), Kıbrıslı Zenon, Kleanthes ve Khryisipos tarafından Stoacılık esaslarının belirlendiği dönemdir.
Ara Dönem (Orta Dönem), Kuruluş dönemi stoacılığı biraz yumuşatan bir dönemdir. Rodoslu Panaitios ve öğrencisi Apameialı Posidonios bu dönemde Stoacılığı Aristo-Platon felsefeleri ile sentezlemişlerdir.
İmparatorluk Dönemi (Geç Dönem), güzümüzde kabul görmüş stoacılık dönemidir. Diğer bir adı da Roma Stoası ‘dır. Bu dönem ayrıca döneminin Stoacı filozofları ile de özdeşleşmiş, günümüze kadar gelmiştir. Bu dönemin üç önemli filozofu Seneca, Epiktetos ve Marcus Aurelius ‘tur.
Mutluluk Elimizde
Stoacılar, mutluluğun insanın elinde olduğunu savunur. Bu kavram, popüler kültürdeki mutluluk elimizde kavramının ya da karşılıklı yapılan şakaların ötesinde, oldukça kadim bir bilgelikten gelen, köklü bir felsefedir. İnsan gerçekten bunun farkına vardığında ve bu felsefeyi yaşamına uyarladığında, gerçek mutluluğun kapıları da insana sonuna kadar açılır. Stoacılık sadece geçmişte değil, günümüzde de oldukça fazla takipçisi olan, çok önemli bir felsefe, psikoloji ve dinginlik akımıdır.
Gökhan Kösem
