Dingin Yaşam Gnothi Seauton | Kendini Bil
Bu Yazıda Neler Okuyacaksınız?
Marcus Aurelius Kimdir?
Marcus Aurelius Antoninus Augustus, 26 Nisan 121 tarihinde doğmuş ve 17 Mart 180 ‘de hayata gözlerini yummuş, bilge bir Roma imparatorudur. Roma ‘nın refah seviyesinin en tepede olduğu, 96-180 yılları arasındaki beş iyi imparatordan sonuncusu olan Marcus Aurelius, sadece yaşadığı döneme değil, Marcus Aurelius sözleri ile günümüzü de aydınlatmaktadır. Yaşadığı dönemin önemli stoacı filozoflarından olan Marcus Aurelius, sadece bir hükümdar değil, aynı zamanda önemini hiçbir zaman yitirmeyecek bir bilgedir de.
Stoacı imparator Marcus Aureliu’un günümüzde özellikle “Kendime Düşünceler” isimli kitabı, Marcus Aurelius sözleri açısından eşsiz bir kaynaktır.
Şems-i Tebrizi Sözlerine de göz atabilirsiniz.
Marcus Aurelius Sözlerinden Seçmeler
Bu yazıda, Marcus Aurelius sözleri nden en aydınlatıcı olanlarını sizler için derledik. Bu sözler geçmişte olduğu gibi, günümüzde de, huzurlu bir yaşam için aydınlatıcı nitelikte. İşte Marcus Aurelius ve yalama ışık tutan 14 Marcus Aurelius sözü.
“Kendi mutluluğunuz sadece kendinize bağlıdır.”
İnsanlar genel olarak kendi mutluluklarını veya mutsuzluklarını başkalarına bağlama eğilimindedirler. Yani başlarına gelen iyi veya kötü olaylardan dolayı, sorumluluk almamak genel bir eğilimdir. Ama bilgelik yolundaki insanlar, yaşamlarında olan olayların sorumluluğunu alırlar ve ona göre davranırlar. Böylece mutluluklarının bir başkasına değil de kendilerine bağlı olduğunu öğrenirler.
“Hayatının mutluluğu düşüncelerinin niteliğine bağlıdır. Onun için buna dikkat et, fazilete ve eşyanın tabiatına uymayan hiçbir düşüncenin kafanı işgal etmesine müsaade etme!”
Düşünce gücü oldukça önemlidir. İnsanın hayatına yön veren düşünceleri olduğu için, düşüncelerinin niteliği de bir bakıma hayatının niteliğini belirler. İyi düşünürse iyiye, kötü düşünürse kötüye yönlenir insan. Diğer bir tabirler, neye odaklanırsa gözü ona odaklanır. Marcus Aurelius sözleri nden bu söz burada bu noktaya ışık tutuyor. Eğer düşüncelerimize dikkat eder ve orada mutluluğumuz için zararlı bir şey barındırmazsak, mutluluğu elde edebileceğimizi anlatır.
Yine benzer bir noktada Mevlana ‘nın şu sözü de aynı öğüdü bize verir: “Zihin insanın tarlasıdır. Kişi tarlada her gün hangi bitkinin bittiğine bakmalıdır. Yabani otları hemen koparmalıdır ki kök salmasın.”
“Birçok insan bulamadığı için değil, zevk almak için durmadığından dolayı, mutluluktan payına düşeni alamaz.”
Hayat çoğumuz için bir koşturmaca. Sürekli oradan oraya, bir işten ötekine, farklı bir etkinlikten diğerine koşuyoruz. İnsanoğlu sürekli bir şeyler yapma modunda adeta. Hiçbir şey yapmamak da zaten insan doğasına aykırı. Ama bu kadar hızlı bir tempo ne kadar doğru? Bir şeyleri kaçırıyor olabilir miyiz?
Marcus Aurelius sözleri bu noktada bize ışık tutuyor. Marcus Aurelius burada bize, insanın yoğun temposunun etrafındaki güzellikleri görmesine engel teşkil edeceğini aktarıyor. Ve insanın ancak ara ara es vermesi ile mutluluktan payına düşeni alacağına değiniyor.
“İçini kaz, içinde iyilik pınarı var. Sen sonsuza dek kazarsan, o da sonsuza dek akacaktır.”
İnsanın içindeki iyiliğe vurgu yapan Marcus Aurelius, bu kaynağın sınırsızlığını da aktarıyor bizlere. Eğer bu iyiliğe odaklanırsa insan, sonsuza kadar bundan yararlanabilir.
“Dünyadaki hiçbir çıkar, verdiğiniz sözü tutmamaya veya kendinize olan saygınızı kaybetmeye değmez.”
Verilen sözün önemine değinilen bu sözde Marcus Aurelius, ayrıca kendimize olan saygımızın çıkarlarımızdan daha önemli olduğunu vurguluyor. Günümüzde birçok insan için bu geçerli olmasa da, stoacı imparator, bu erdemin önemini o dönemden işaret etmiş.
“Ölümden değil, bir türlü hayata başlayamamaktan kork.”
Gerçekten yaşıyor muyuz, yoksa sadece hayatta mıyız? Sadece yaşamımızı mı sürdürüyoruz, yoksa hayattan keyif mi alıyoruz? İşte bu soruların cevabı Marcus Aurelius ‘un bu sözünün de bir çeşit açıklaması. İnsan bu sorulara dürüstlükle cevap verir ve bu noktada gereğini yaparsa, yaşadığı hayatın hakkını vererek yaşayabilir. Bu yüzden esas korkulacak ölüm değil, bu farkındalığa ulaşmadan, ebediyete gitmektir. Bu yüzden, hiçbir zaman geç değildir, yeter ki siz gerçekten yaşamaya başlayın.
“Hayatımız düşüncelerimizin eseridir.”
Düşünceler duygulara, duygular davranışlara, davranışlar karaktere ve karakter de kadere dönüşür. Yani, nasıl düşünürsek, o oranda hayatımızı da etkileriz. Düşüncelerimizin kalitesi nasıl olursa, hayat kalitemiz de o şekilde olur. Bu bağlamda, iyi bir hayat yaşamak istiyorsak, düşüncelerimizin iyiliğine de dikkat etmeliyiz. Mutluluğumuzu ve huzurumuzu kaçıracak düşüncelerden uzak durmalı, bu düşüncelere karşı zihnimizde adete bir bekçi gibi olmalıyız.
“Eğer bir dış etken sizi üzerse, duyduğunuz acı o şeyin kendisinden değil, sizin ona verdiğiniz değerden geliyordur, onu da her an ortadan kaldırma gücünüz vardır.”
Kimi zaman etraftaki insanlardan duymuşsunuzdur. “Beni deli ettiler”, “Beni sinirlendirdiler” vs. İnsanların genel eğilimi karşısındaki insana bu rolü vermektir. Yani, onları karşıdaki insan sinir etmektedir, deli etmektedir vs. Ama gerçekten duygularınızı kontrol etme yeteneği sizin elinizdedir. Siz izin vermedikçe, hiç kimse size hiçbir şey yapamaz. Bu yüzden, sizi kızdıran ya da üzen o şey değil, sizin ona yüklediğiniz anlamdan gelmektedir. Eğer o anlamı ortadan kaldırırsanız, ki bu sizin elinizdedir, ortada sinirlenecek ve üzülecek bir şey de kalmayacaktır.
“Başkalarının yaptıklarına söylediklerine ve düşündüklerine aldırış etmeyen, sadece iyi bir insan olmak için kendi yaptıklarıyla ilgilenen bir insan ne çok zaman kazanır.”
Marcus Aurelius sözlernden bu söz bize, insanın iyilik yolunda, başkalarının düşüncelerine değil sadece kendi yaptığı şeylerle ilgilenmesinin, ona bir hayli zaman kazandıracağını ve bu yolda onu daha ileriye götüreceğini anlatıyor.
“Eğer gerçekten sahip olduğumuz biricik şey içinde bulunduğumuz an ise ve sahip olmadığımız bir şeyi yitirmemiz de mümkün olmadığına göre, birisinin elimizden alabileceği tek şey yaşadığımız andır.”
Anda kalmak, şimdide yaşamak. Siz de bu cümleleri çok duymuşsunuzdur. Fakat bu deneyimi yaşamak belirli farkındalık seviyelerine ulaşmakla ve bu konu üzerinden çalışmakla erişilebilecek bir şeydir. Eğer bu deneyimi yaşarsanız ve gerçekten geçmişte veya gelecekte değil, anda kalarak şimdi de yaşayabilirseniz, işte o zaman gerçekten hayatı yaşıyor olursunuz. İşte bu sözde Marcus Aurelius bize en kıymetli varlığımız olan andan yani şimdiden bahsediyor. Geçmiş zaten geçmiş, geleceğin de henüz gelmediğini biliyoruz. Bu noktada tek ve en kıymetli şeyimiz şimdi.
“Kendisiyle uyum içinde yaşayan, evrenle uyum içinde yaşar.”
Yine farkındalık konusunda bir noktaya vurgu yapan bu Marcus Aurelius sözü, insanın farkıdalık düzeyini arttırıp, kendisi ile uyumlanması durumunda, evrenle de uyumlanacağını anlatıyor. Yani, eğer bu düzeye ulaşırsanız, siz artık dünyadan farklı bir birey olmazsınız. Dünya ile adeta bir olursunuz. Ağaçlar, çiçekler, kediler, köpekler veya diğer canlılar ve siz, artık bir bütün olmuşsunuzdur. İşte bu seviyede, keyif düzeyiniz de zirveye çıkacaktır. Artık hayat bir başka akacaktır.
“Tüm zaferlerin sırrı bariz olmayan şeyleri düzenlemede yatar.”
Stoacı felsefenin önemli filozoflarından olan Romalı imparator Marcus Aurelius bu sözüyle, her alanda kazanabileceğimiz zaferlerle ilgili bir öğüt veriyor ve detayların önemine vurgu yapıyor. Yani, eğer detaylara dikkat ederseniz, görünürde belli olmasa da, kazanacağınız zaferi bu dikkat yüksek düzeyde etkileyecektir.
“Öfkenin sonuçları nedenlerinden çok daha üzücüdür.”
Marcus Aurelius sözleri nden bu söz bize, Stoacı imparatorun öfkeye karşı tutumunu da gösteriyor. Öfkelendiğimizde istemediğimiz ve normalde yapmayacağımız şeyleri yapabiliyoruz. Çünkü farklı bir enerji seviyesine çıkıyoruz ve kimi zaman da otomatik pilotta hareket edebiliyoruz. Özellikle dürtüsel hareket eden insanlar için oldukça yıkıcı bir süreç olabiliyor bu öfke nöbetleri. Burada vurgulanan da bu öfkenin sonucu. Biz de de bir atasözü var bildiğiniz gibi, “Öfkeyle kalkan, zararla oturur.” İşte bu noktada kötü sonuçlarla karşılaşmamak için, öfkemizi kontrol altına almalı, bu konuda kendimizi yetiştirmeliyiz.
“İnsanın Çekileceği en güzel yer kendi içidir.”
İnsanın çekileceği en güzel yer kendi içidir.
Stoacı Filozof Marcus Aurelius ‘un en güzel sözlerinden biri de bu söz. Bu söz ile ünlü stoacı filozof bize en güzel sığınağımızın yine kendi içimiz olduğu öğüdünü veriyor. Carl Gustav Jung ‘un “Görüşünüz, yalnızca kalpten bakabildiğinizde berraklaşır. Dışarı bakanlar düş kurar, içe bakanlar uyanış yaşar.” sözü ile çok ilgili bir söz aslında. Eğer siz belli bir süre kendi içinize çekilir ve içe dönerseniz, oradan tekrar doğabilirsiniz. Bu bağlamda, bir müddet kendine çekilmek, belki de gidebileceğiniz en güzel tatil olabilir.
“Her güne, kendinize şunu söyleyerek başlayın: Bugün sataşmayla, nankörlükle, küstahlıkla, ihanetle, kötü niyetle ve bencillikle karşılaşacağım ve bunların hepsi de, kabahati işleyenin, iyiyle kötüyü birbirinden ayırmaktan aciz olmasından kaynaklanacak.“
Her güne, kendinize şunu söyleyerek başlayın: Bugün sataşmayla, nankörlükle, küstahlıkla, ihanetle, kötü niyetle ve bencillikle karşılaşacağım ve bunların hepsi de, kabahati işleyenin, iyiyle kötüyü birbirinden ayırmaktan aciz olmasından kaynaklanacak.
Stoacılık felsefesini en güzel şekilde anlatan sözlerden biri olan bu sözde Marcus Aurelius, insanın her gün birbirinden farklı kötü tavır ve davranışlarla karşılaşabileceği, bunu başta kabul etmesi gerektiği vurgulanıyor. Stoacı imparatora göre, baştan bunların kabulü ile insan müthiş bir rahatlama yakalayabilir. Karşı taraftan gelen bu kötülüklerin aslında karı tarafta bulunan bir eksiklikten kaynaklandığını ve kamil insanın bunu anlayacağını vurguluyor. Bir kişinin neden böyle davrandığı anlaşıldığında da, ona karşı bir merhamet ve bir anlayış gelişiyor.
“Duyduğumuz her şey bir fikirdir, gerçek değil. Gördüğümüz her şey bir bakış açısıdır, gerçek değil.”
“En iyi intikam, yaralayandan farklı olmaktır.”
“Ruh, düşüncelerinin rengine boyanır.”
Marcus Aurelius sözleri nden bu söz, düşüncelerimizin ruhumuz ve psikolojimiz üzerinde ne kadar etkili olduğunu anlatıyor. Ne düşünürseniz, ruhunuz da o renge bürünür. Pozitif ve olumlu bir düşünce yapısı sizi daha enerjik ve neşeli yaparken, negatif düşünceler, modunuzu ve psikolojinizi olumsuz yönde etkiler.
“Yaşamın amacı çoğunluğun yanında yer almak değil, bilinçsizlerin saflarında yer almaktan kurtulmaktır.”
“Hırslarından arınmış zihin, aşılmaz bir kaledir; insanın sonsuza kadar sığınabileceği daha güvenli bir yer yoktur.”
“Adaletsizlik çoğu zaman, sadece yaptıklarınızdan değil, yapmadıklarınızdan da kaynaklanır.”
“Başkalarına karşı hoşgörülü, kendinize karşı katı olun.”
“İnsanın kendi kötülüğünden, ‘hem de imkanı varken’ sakınmaması ve sakınma imkanı olmayan başkalarının kötülüklerinden sakınmaya çalışması, ne saçma…”
“Bedenin bu hayatta direnirken, ruhunun pes etmesi, yüz kızartıcıdır.”
“İnsanların doğalarına uyumlu şeylerle uğraşmalarına müsaade etmemek ne anlayışsızca! İnsanların hatalarına kızmakla da sen bunu yapıyorsun işte. Onlar, yaptıkları şeyin kendi doğalarına uygun ve yararlı olduğunu düşünüyorlar. Yanıldıklarını düşünüyorsan, onları kızmadan eğit ve aydınlat.”
“Değişmekten korkuyor musun? Peki, değişim olmadan ne var olabilir? Evrenin doğasına, bundan daha yakın, bundan daha uygun ne olabilir? Odunlar değişime uğramasa, yıkanabilir misin? Besinler değişime uğramasa, beslenebilir misin? Hangi ihtiyacını, değişim olmadan giderebilirsin? O halde, senin değişiminin de buna benzediğini, evrenin doğası için elzem olduğunu, görmüyor musun?”
Heraklitos ‘un dediği gibi “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.” İnsan, zamanla değişir ve dönüşür. Değişmekten korkmamak ve olumlu yönde bir değişim için çaba göstermek, bu noktada çok önemli. Evrenin yasasının bir gereğidir değişim. Marcus Aurelius bu sözüyle bize, değişime direnmememiz gerektiğini salık veriyor.
“Yüzdeki öfke doğaya aykırıdır! Sık sık görülürse, yüzünün güzelliği solmaya, sönmeye başlar, ve en sonunda da tekrar canlandırılması mümkün olmaz.”
“Yüz, zihne bağlı olarak güzelleşip şeklini değiştirirken, zihnin, kendi kendine güzelleşip şeklini değiştirememesi, ne acıklı.”
“İç huzurunun anahtarı, her şeyi olduğu gibi kabul etmektir, olmasını istediğiniz gibi değil.”
Hayat bazen istediğimiz yönde ilerlemez ve bu çoğu insanı oldukça üzer. Fakat bizim bir planımız olduğu gibi, hayatın da bizim üzerimizde bir planı vardır ve bu konuda hep hayat kazanır. Marcus Aurelius sözleri nden bu söz, hayatta ‘kabul’ ‘ün önemine vurgu yapıyor. Olanı olduğu gibi kabul etmek ve şikayet etmeden, yargılamadan yaşamımızı sürdürmek, bu felsefeye göre bize daha huzurlu bir hayat vaadediyor.
Bu yazımızda, Stoacı felsefenin en önemli isimlerinden biri olan Romalı imparator Marcus Aurelius’a ve Marcus Aurelius sözleri ne değindik. Umarız, bu sözler sizin de hayatınıza rehber olur.
