Dingin Yaşam Gnothi Seauton | Kendini Bil
Bu Yazıda Neler Okuyacaksınız?
Pygmalion Etkisi Nedir?
Pygmalion Etkisi hem psikolojide hem de mitolojide oldukça bilinen bir kuraldır. Aynı zamanda “Kendini Gerçekleştiren Kehanet” ya da “Beklenti Etkisi” olarak da bilinen Pygmalion Etkisi, kişinin başkalarının kendinden beklediği şekilde davranmaya başlamasını ve bir süre sonra da ona dönüşmesini simgeler.
Beklenti etkisine göre, siz bir şey beklersiniz ve düşünürsünüz ya da içinde bulunduğunuz şartlar sizi belirli şekilde yönlendirmeye çalışır. Bu da sizi zamanla dönüştürür. Olumlu bir beklenti olumlu sonuçları size çekerken, olumsuz beklentiler, olumsuz sonuçlara neden olur.
Plasebo Etkisi ile ilgili yazımıza da göz atabilirsiniz.
Mitolojide Pygmalion
İsmini Yunan Mitolojisindeki bir hikayeden alan Pygmalion Etkisi ‘nin hikayesi şu şekildedir:
Kıbris prensi Pygmalion, aynı zamanda da bir heykeltıraştır. Fildişinden kendine göre ideal kadının heykelini yapar ve Galatea ismini verir. Yaptığı heykel o kadar gerçekçi ve güzeldir ki, Pygmalion ona aşık olur. Aşık olduğu heykele can vermesi için Venüs ‘e yalvarır Pygmalion. Venüs de Galatea ‘yı canlandırır. Bundan sonra Pygmalion ve Galatea birlikte büyük bir aşk yaşarlar.
Psikolojide Pygmalion Etkisi
Psikolojide Pygmalion Etkisi, insanlara belirli özelliklerin yüklenmesi ve ona göre davranılması sonucunda, onların da bu davranışa uygun şekilde davranmaya başladıklarını ve bu özellikleri göstermeye başladıklarını anlatır.
Biz de bir söz vardır: “Bir kişiye 40 kez deli derseniz, deli olur.” Aslında tam da bunu anlatır Pygmalion Etkisi. Siz bir başkasıyla veya kendinizle ilgili olumlu veya olumsuz bir beklentiye girersiniz ve bu beklenti sizi veya o kişiyi o şekilde davranmaya yönlendirir. Tabi ki bu etki bilinçaltının bir etkisidir. Bu davranışlar da daha sonra kişiyi veya sizi, beklenilen kişiye dönüştürür. Yani tam bir döngü söz konusu.
Kendini gerçekleştiren kehanete yani beklenti etkisine birçok farklı örnek verilebilir. Mesela işten kovulmaktan çok korkuyorsunuzdur veya sık sık aklınıza bu tip düşünceler geliyor. Bir şekilde böyle bir olay bekliyorsunuz gelecekten. Dolayısıyla, zihniniz ve bilinçaltınız sizi kovulacak bir kişi gibi davranmaya itiyor. Siz farkında olsanız da olmasanız da, negatif enerjiniz etrafa yayılıyor ve işvereniniz de bundan üzerine düşeni alıyor. Zamanla tavırlarınız işverenin dikkatini çekiyor ve onun gözünde gözden çıkarılmış bir çalışana dönüşüyorsunuz. Yani, o çok korktuğunuz işten çıkarılma olayı gerçeğe dönüşüyor. Başlangıçta her şey normalken, sadece düşüncelerinizi negatif yönlendirdiğiniz ve dolayısıyla bu düşünceler de davranışlara yansıdığı için, bir süre sonra kendini gerçekleştiren kehanet gerçek oluyor.
Bu örnekleri arttırmak mümkün. Sunum yapmaktan çekinen ve rezil olacağını düşünen bir insan, sunum sırasında bu etki ile bazen kendinden beklediği gibi davranıyor. Dolayısıyla etkili bir sunum yapamıyor. Oysa kendinden güzel bir performans bekleyen bir kişi, sunum sırasında da kendinden beklediğini gerçekleştiriyor.
Beklenti Etkisi ve Profesör Rosenthal Deneyi
Kendini gerçekleştiren kehanet ya da beklenti etkisini en güzel şekilde anlatan deney Harward Üniversitesi profesörlerinden Robert Rosenthal ‘ın 1971 yılında bir grup öğrenciyle yaptığı deneydir. Deneye 650 öğrenci ve 18 öğretmen katılmıştır.
Bu deney için öğrencilere bir IQ testi yapan Profesör Robert Rosenthal, normal zekaya sahip olan öğrencileri belirler ve o öğrencileri yine iki ayrı gruba ayırır. Gruplardan bir tanesini öğretmenlerine çok zeki çocuklar olarak tanıtır. Diğer gruptaki öğrenciler ise normal zekalı olarak tanıtılır. Yıl sonunda yapılan IQ testinde, öğretmenlerine çok zeki olarak anlatılan öğrenci grubunun başarısı bir hayli fazladır. Diğer gruba göre oldukça yüksek puan alan bu öğrenciler, öğretmenlerine çok zeki öğrenciler olarak sunulmuşlarsa da, aslında başta diğer öğrenciler gibi normal bir zekaya sahiptirler.
Burada farkı yaratan, öğretmenlerin tavır ve davranışları olmuştur. Çok zeki olarak varsaydıkları öğrencilere daha ilgili ve yakın davranmışlar, onların başarısı için daha çok çaba sarf etmişlerdir. Kendilerine bu şekilde yaklaşılan öğrenciler de Pygmalion Etkisine göre kendilerinden beklenen başarıyı gerçekleştirmişlerdir. Beklenti etkisinin en güzel örneklerinden biri olan profesör Rosenthal deneyi, kendini gerçekleştiren kehaneti en açık bir şekilde gözlerimizin önüne seriyor.
Kendini Gerçekleştiren Kehanet ve Sporcular
Kendini gerçekleştiren kehanet yani Pygmalion Etkisi özellikle profesyönel sporcuların ya da olimpiyat sporcularının sıklıkla kullandıkları bir etki. Özellikle önceki dönemlerde, sporculara sıklıkla başarının hayalini kurmaları söylenirmiş. Örneğin bir olimpiyat sporcusu, birinci geldiği o anı, madalyayı ve kupa törenini, milli marşının çalındığı anı sık sık hayal eder. Bu hayali sık sık kuran sporcular, Pygmalion Etkisi ile zihinlerinde bu anı yaşadıkları için, hem beyinlerinde ona dönük sinirsel ağlar kuvvetlenir yani başarmış gibi hissederler, hem de Pygmalion Etkisi ile kendilerini beklenene dönüştürürler.
Özellikle futbol konusundan bu hayali sık sık kuran bir insan olarak, bu hayallerin faydasını büyük oranda gördüm diyebilirim:)
Anne ve Babalar! Çocuklarınızdan Neyi Beklerseniz, Onu Ona Dönüştürürsünüz!
Kendini gerçekleştiren kehanet, özellikle çocuk yetiştirirken çok önemli. Çocuk yetiştirirken, çocuklarınıza Pygmalion Etkisine göre davranırsanız, yani onları başarı ve bilgelik yolunda motive eder, cesaretlendirir ve zeki çocuklar olarak görürseniz, onlar da kendilerinden bekleneni eksiksiz olarak vereceklerdir. Onlara birer birey olarak davranır, başaracaklarına yüzde yüz inanırsanız, bilinçaltınız sizi ona göre davranmaya yönlendirir. Bu davranışlar da, çocuklarınıza çok olumlu yansır, özgüvenleri yükselir ve onlar da bu döngüyü başarılı olarak tamamlarlar.
Unutmayın, çocuklarınızdan neyi beklerseniz, onlara nasıl davranırsanız, onu elde edersiniz! Eğer potansiyellerinin yüksek olduğunu düşünürseniz -ki her çocuk farklı ve her çocuk yüksek potansiyellidir-, ona o potansiyele layık bir şekilde davranırsınız ve bu özgüvenle çocuğunuz, beklentinizi kesinlikle boşa çıkarmaz.
