İlgili Yazılar
Başarı Korkusu – Martha Friedman Kitap Özeti
Başarı korkusu hemen hemen herkeste vardır ancak oranı kişiden kişiye değişir. Hafif bir nevrozdan saplantı haline gelmiş bir fobiye dönüşebilir.
Başarı korkusunu anlayan kişiler bu korkunun yalnızca kendilerinden değil başkalarından da kaynaklandığının farkına varırlar.
Anneniz sürekli ne kadar bahtsız olduğundan mı dem vuruyor
Babanız aileyi ihmal eden bir işkolik miydi
Ya da eşiniz/sevgiliniz sır saklayamıyor muydu
Okumayı sökemeyen üstün zekalı öğrenciler. Sebebi başarı baskısı kuran aileler. A nın altını kabul etmiyorlardı. Çocukların sütünde müthiş bir baskı vardı.
Çocuklar öğrenmemek için çabalıyorlardı.
Çocuklarda okuma özrü, bir şeylerin yolunda gitmediğinin habercisidir.
Başarı korkusunu anlayabilmek için aile yaşamını öğrenmek çok önemli.
Aile içinde nasıl bir rekabet sürdüğünü, kazanmak veya kaybetmek için nasıl programlandığımızı görebilmek gerekir..
Johnny bunu ailesini bir arada tutmak için yapıyordu. Onlar kavga ederken okuldan gelen telefonla oğullarının okuyamadığını öğrenip, kavgayı bırakıp, onunla ilgileneceklerdi.
Çocuklarda terk edilme korkusu öyle fazladır ki, ailelerini korumak için akıl almaz şeyler yapabilirler.
Yakın duygusal ilişkilerden kaçma. Birisi beni yakından tanırsa içimdeki o büyük boşluğu görür ve benden kaçar düşüncesi.
Bir eyler iyi giderse, kesin başka şeyler kötü gider inancı. Bir şekilde iyi şeyin bozulacağı inancı
Başarısızlığı kabul eden her insan, bir şekilde başarı korkusu yaşamaktadır. Kaybeden derviş, kazanmaktan ürkermiş.
Başarıyı başkalarında olan bizde olmayan şekelinde tanımlayanlar da var. Buna göre ona ulaşıldığında değersizlik, yetersizlik son bulacaktır. Ama başarının kendisinin etkisi göz ardı edilir. Başkalarının başarısına ulaşma, suçluluk duygusu, iki yüzlülük, çaresizlik, inziva, depresyon ve hatta intihara neden olabilir.
Başarılı olmuş olanlar en az başarı için mücadele edenler kadar acı çekerler. Nedeni çocuklukta bize benimsetilmiş anlayıştır.
BÖLÜM 3 Aile Olimpiyatları I
Odipus İkilemi: Ne istediğinin farkında ol ki, ona ulaşabilesin
Bir kadının ifadesi:
Çocuklarım oldu.
Önce bir çiçek gibi büyüttüm onları.
Kök saldılar.
Sonra kanatlar taktım omuzlarına.
Kuş olup uçtular.
Çocuğuna fiziksel şiddet uygulayan anne çocuğundan değil, kendi konumundan nefret etmektedir.
Çocuğun ilerde içine gireceği rekabet ortamında nasıl bir rol üstleneceğini ailesi belirler.
Babam şiddet uygulamazdı ama günlerce sessiz kalırdı. Oyunlarda yendiğim zaman da. Ben de babamı kaybetmemek için kazanmamaya başladım. Kazanma sevincimi paylaşacağım kimse yoktu. Ailede kazanılan zaferlerin tadını çıkarmak yoktu.
Ailede ben ne dersem o olur diyen bir ebeveynle büyüdüyseniz, karşı çıkmaya cesaret edemediyseniz, gerçek hayatta, sıfatı patron olan kişilere hizmet veremediğinizi görürsünüz.
Ailedeki bireyleri geçilmesi gereken bir rakip, yenilmesi gereken bir düşman olarak gördüyseniz bu ilerde kıskançlığa kırgınlığa kızgınlığa yol açar. İnsanlar size kötülük yağmaya çalışabilirler.
Eğer bir psikolog veya psikiyatr değilseniz, aileler içidne olabilecek şeyler hakkında pek fikriniz olmaz.
Aile içinde büyük sıkıntılar yaşayan kişiler, gerçekleri sır gibi saklar, masallar uydurur hatta buna kendileri bile inanırlar. Yaşadıklarımızı öylesine örtpas ederiz ki, yıllar sonra ortaya çıkarlar. Nice aileler ne canavarlarla dolu olabilir.
Başarı korkusunda istenen şeyi hak etmediğimiz için ona ulaşamama durumundan bahsettik. Hak etmeme suçluluk duygusundan kaynaklanır ve Odipus mücadelesi bunun ilk safhasıdır. Anne baba çocuk.
Yunan mitolojisinde Odipus, Thebes kralı ve kraliçesinin oğludur. Ama Corinth kralı tarafından büyütülmüştür. Büyüyünce Thebes ye egri dönen Odipus, bilmeden babasını öldürür ve annesiyle evlenir.
Freud un Odipus kompleksi: Çocuğun, karşı cinsten olana bağlılık duyması ve öteki tarafa saldırgan davranması. Bu komplekse göre çocuk 5 yapındayken, karşı cinsteki ebeveyni şiddetli bir şekilde arzular ama bunun teki tarafın sinirlendirmesinden korkar. Yani hem kazanmak hem kaybetmek. Çünkü, öteki tarafa da ihtiyaç duymaktadır. Tabi buradaki durum bilinç altındaki arzudur.
Odipus rekabeti aile olimpiyatlarının ilk aşaması. İkincisi kardeş rekabeti.
Nevrotik ihtiyaçlarını karşılayamayan anne babalar bu rekabetlerin doğal akışını hızlandırırlar.
Çocukluk döneminde çözüme kavuşturulmayan bu durum yetişkinlikte kişiyi çeşitli çatışmaların içine atar. Burada bilinçsiz ensest arzusundan doğan suçluluk duygusu, yetişkinlik döneminde başarı korkusuna yol açar.
Normal rekabet bir noktada daha tehlikeye girer. Bu nokta anne ve babanın birbirini tamamlayamadıkları savaştıkları zamandır. Bu durumlarda çocuk taraf olmaya zorlanır. Bu çok tehlikelidir. Anne ve oğul, aşağılık babaya karşı ya da baba ve çocuk cadaloz anneye karşı
Böyle bir durumla karşılaşmış çocuk kaybetmeyle erken tanışır. Kazanansanız da kaybedersiniz kaybetseniz de. Ve kendinizi suçlu hissedersiniz.
Böyle bir durumda çocuklar kendilerini bir kaç yıl çok çaresiz hissederler. Çünkü çocuklarda kaybetme duygusu çok baskındır. Annemi kaybedersem beni kim doyurur, babamı kaybedersem ona kim yemek alacak parayı verir.
Böyle bir rekabete şahit olmuş çocuklarda, yetişkinlikte başarı korkusu duymak daha muhtemeldir.
Babasının tarafını tutan kız annesine karşı suçlu, annesinin tarafını tutan oğul da babasına karşı suçlu hisseder. Bu sürece darbe indiren bir şey de şudur. Babaya değil de oğula kur yapan anne. Bu durum olimpiyatları içinden çıkılmaz bir duruma sokar.
Rock Yıldızı Rick in Hikayesi
Kısa bir sürede başarıyı yakalayan Rock yıldızı Rick in olduğu yeri hak etmediğini düşünmesi, başarı korkusu.
Babası kazak erkeklerden ve sporcuydu. Onun sporcu olmasını istiyordu. O narin ve çelimsizdi. Müzik ve danstan hoşlanıyordu. İlk anılarında, babasının onu baka bir arkadaşıyla kıyaslamasını hatırlıyordu.
Anne ve babası hızlı bir hayat yaşamı birbirlerinden erken sıkılmışlardı. Anne babası kavga etmeseler de bir savaş içindeydiler, ses yükseklikleri, yapmacık tavırları vs. Bu tarz detaylar çocuğun gözünden kaçmaz. İşkolik ve spor programlarıyla ilgilenen bir baba, oğluyla avunan bir anne.
Rick şarkı söylemek için daha önce bu işi yapmış annesinin etrafında dolanıyor.
Anne duygusuz eşine ceza vermek için oğlunu kullanıyor.
Baba, çocuğa hanım evladı, süt çocuğu diyor. Eşcinselliği ailenin yüz karası olarak gören, oğluna gerçek bir erkek oalcaksın diyen, bir koliy kaldrıamadığında bırak da erkekler kaldırsın diyen bir adamdı.
Babasının gönderdiği mesajla Rick in ruhuna şu işlemişti. Ancak anormal insanlar sanatla ilgilenir.
Aile içindeki sevgi deneyimleri de ruh sağlığına olumsuz etki verebilir. Doğal olarak annesine yanaan Rick iin de durum buydu.
Kendine yaptığı “müzik hayatımın son eylemi” telkini, bilinç altındaki ensest arzusunu yansıtmaktadır.
Başarısıyla özdeşleşememekte tadını çıkaramamaktadır. Başarı anneyi sahiplenmekse, insanın hakkı olmayana ulaması, yapmaması gerekeni yapması demektir.
Rick in annesi sevmek ve sevilmek istiyordu, bu yüzden bunu da Rick in doldurmasına izin veriyordu.
