Bu yazımızda, Stoa felsefesini de derinden etkilemiş bir filozofa, Efesli Heraklitos ‘a ve Efesli Heraklitos ‘un bilgelik dolu sözlerine yer vereceğiz. Bakalım, bilge Heraklitos, önceki asırlardan bizlere neler fısıldayacak.
Efesli Heraklitos (MÖ 535 – MÖ 475) şu an Türkiye ‘nin İzmir ilinin, Selçuk İlçesine bağlı Efes ’te doğmuş, antik Yunan filozoflarından biridir. Kendisine “hüzünlü filozof” ya da “karanlık filozof” gibi ünvanlar da verilmiştir. Çünkü ortaya oldukça derin düşünceler koymuştur.
Heraklitos ‘un en ünlü ifadesi, “Değişmeyen Tek Şey Değişimin Kendisidir” sözüdür. Aynı zamanda “Her Şey Akar” ifadesi de Heraklitos ‘a aittir.
Heraklitos, kendisinden sonra doğacak olan Stoacılığı yani Stoa felsefesini derinden etkilemiş, bilgelik dolu öğretileri, bu felsefeye de kaynaklık etmiştir.
Peki Bilge Heraklitos, bizlere hangi sözleri bırakmıştır? İşte bilgelik dolu Efesli Heraklitos sözlerinden bazıları.
Efesli Heraklitos Sözleri
Hep meşgulsen, hiç müsait olamazsın. Hep zamanının olmadığını söylersen, hiç zamanın olamaz. Hep “yarın yapacağım” dersen, yarın hiç gelmez.
Ölçülü olmak en büyük erdemdir. Bilgelik doğaya kulak vererek hakikati söylemek ve doğru olanı yapmaktır.
Mutluyken söz, Üzgünken karar, Sinirliyken cevap verme.
Değişmeyen tek şey, değişimin kendisidir.
Her şey akar, hiçbir şey kalıcı değildir, o yüzden aynı dereye iki kez girmek mümkün değildir; çünkü dereye bir kez daha girdiğimde hem ben hem de dere değişmiştir.
Zaman nehir gibidir. An’ı yaşa, geçen su bir daha gelmez.
Kendinizi başkasına anlatmayın, sizi sevenin buna ihtiyacı yoktur. Sevmeyen de inanmayacaktır zaten.
Garip ama gerçek. Bize değer verenleri ağlatır, vermeyenler için ağlarız. Bizim için hiç ağlamayacaklara değer veririz.
Gözler ve kulaklar kötü tanıklardır yüreği barbar olanlara.
Gözler ve kulaklar kötü tanıklardır yüreği barbar olanlara.
İnsanların çoğu uyanıkken de tıpkı uyurkenki gibi ne yaptıklarının farkında olmadan yaşar.
Çoğunluk kavramaz karşılaştığı şeyleri. Ne de anlar öğretildiği zaman. Yalnızca öyle gözükür.
Adalet, milletlerin ekmeğidir; milletler daima adalete acıkırlar.