Dingin Yaşam Gnothi Seauton | Kendini Bil
İş dünyasında ve profesyonel ortamlarda izlenimin gücünden oldukça sık söz edilir. Özellikle ilk izlenim, karşınızdaki kişiyi etkileme konusunda oldukça önemlidir. Peki insanlar üzerinde bu kadar etkili olan ilk izlenim daha sonra nelere yol açıyor? İyi bir ilk izlenim, daha sonra hangi avantajları önünüze seriyor? Veya kötü bir izlenim bırakmak neden bu kadar negatif etkiye sahip? İşte bu yazımızda, bu konulara detaylıca değineceğiz ve hale etkisi nedir, horn etkisi nedir gibi sorulara yanıt arayacağız.
Plasebo Etkisi ve Pygmalion Etkisi yazılarına da göz atabilirsiniz.
Bu Yazıda Neler Okuyacaksınız?
Hale Etkisi Nedir? (Halo Effect)
Hale etkisi, diğer bir ismiyle halo etkisi, bir insanda bulunan pozitif bir özellikten dolayı, o insana başka olumlu özelliklerin de atfedilmesidir. Özellikle satış alanında oldukça önemli olan bu etkiden, satış profesyonelleri sıklıkla yararlanır. Bu yüzden, özellikle satış için tercih edilen çalışanlar, daha prezentabl ve iyi görünümlü kişiler arasından seçilirler.
Peki, daha iyi görünümlü olan bir kişi, satış konusunda nasıl bir avantaj sağlar. İşte hale etkisi nedir sorusunun cevabı tam burada devreye giriyor. Daha güzel veya yakışıklı bir insan, diğer insanların gözünde, hale etkisinden dolayı, daha güvenilir, daha iş bitirici, daha çalışkan, daha zeki vb. birçok bakımdan daha yetenekli oluyor. Hale etkisi bir bakıma, kişiye onda olmayan ekstra özellikler kazandırıyor. Bu da doğal olarak satış profesyonellerinin işine geliyor.
Bir diğer tabirle, hale etkisi, ilk izlenimin önemine de vurgu yapıyor. Çünkü ilk izlenimi iyi verdiğinizde, bu etkiyle birlikte, karşı tarafın gözünde, daha da iyi bir hale gelebiliyorsunuz.
Hale etkisi nedir sorusuna yanıt verdikten sonra, isterseniz şimdi de tam zıttı olan horn etkisi nedir sorusuna yanıt arayalım.
Horn Etkisi Nedir?
Horn etkisi (horn effect), hale etkisinin zıttı olarak, bir kişideki negatif bir özellikten dolayı, başka negatif özelliklerin de o kişiye yüklenmesi olarak tanımlanabilir. Bu etki ile, bir kişide gördüğümüz negatif bir özelliği, daha da abartarak, o kişiye ekstra kötü özellikler de yüklüyoruz. Peki bunu nasıl yapıyoruz dersiniz? Gelin bir örnek verelim.
Örneğin bir öğrenciyi ele alalım. Eğer öğretmenin gözünde bu öğrenci haylaz ve yaramaz ise, öğretmen bu öğrenciye aynı zamanda tembel damgası vurabilir. Ve bu damga ile sınav kağıtlarını okurken, horn etkisi devreye girer ve yanlı bir tavır sergileyebilir. Bu nedenle genellikle sınav okumalarından, isme bakılmadan sınav kağıtlarının okunması tavsiye edilirdi.
İşte ilk izlenimin önemine vurgu yapan diğer bir etki de horn etkisi. Çünkü ilk izlenim olarak negatif bir imaj verdiğinizde, karşı taraf bu negatifliği abartma eğiliminde olabiliyor ve horn effect ile başka özelliklerinizi de aşağıya çekebiliyor.
Hale Etkisi ve Horn Etkisi Deneyi
Şimdiye kadar, Hale etkisi ve horn etkisi ile ilgili birçok deney yapıldı. Bunlardan en ilginç olanı ise, bir grup üniversite öğrencisi üzerinden yapılan bir deneydir. Bu deneyde, üniversite öğrencilerinden bir makaleyi değerlendirmeleri istenir. İki ayrı gruba ayrılan öğrencilerden ilk gruba, makaleyi yazan yazarın fotoğrafı gösterilir ve bu fotoğraftaki kadın oldukça çekici, güzel bir kadındır. İkinci gruptaki öğrencilere yazar olarak gösterilen kadın ise, ilk kadın kadar çekici ve güzel değildir. Araştırmanın sonucu hale etkisi ve horn etkisini çarpıcı bir şekilde ortaya koyar. Güzel ve çekici fotoğraf gösterilen öğrenciler, makaleyi daha etkileyici ve güzel bulurken, ikinci gruptaki öğrenciler bu makaleyi o kadar da etkileyici bulmamışlardır.
Bu önemli deney de göstermiştir ki, kişiye atfedilen bir veya birden fazla iyi özellik, yanıltıcı bir şekilde o kişi üzerinde daha olumlu izlenim edinmemizi sağlıyor. Bu da satış alanından kullanılınca bir avantajken, size karşı kullanıldığında bir dezavantaja dönüşebilir. Örneğin karizmatik satış elemanlarınızın, hale etkisinden dolayı müşterilerinizi etkileme yeteneği olabilir. Ama size kendini yetenekli olarak göstermeye çalışan birine görüntüsünden dolayı bu yetkinlikleri siz de atfediyor olabilirsiniz. Bu da horn etkisinin olumsuz etkisi olur.
Son Söz
Bu yazımızda, hale etkisi nedir, halo etkisi nedir gibi sorulara yanıt vererek, insanlar üzerinden bırakılan ilk izlenimin ne kadar önemli olduğuna değindik. Siz de hale etkisinden yararlanmak, horn etkisinin olumsuz etkisinden kaçınmak isterseniz, verdiğiniz ilk izlenime dikkat etmelisiniz.
Unutmayın! Belki o gün, hayatınızın insanı ile karşılaşacaksınız ya da size milyon dolarlar kazandıran bir iş alacaksınız. Siz görüntü olarak hazır olursanız, onlar da sizin bu hazırlık sürecinize, düşünceleriyle katkı sağlayacaklar. Bol şans!
Gökhan Kösem
Bu yazımız sadece bilgilendirme amaçlıdır. Yazımızda herhangi bir tedavi öğesine ve önerisine yer verilmemiştir. Bu ve benzeri konularda tanı ve tedavi için mutlaka konunun uzmanlarına başvurunuz.
